sábado, 19 de agosto de 2017

Cigano



Ìgbésí ayé nínú ọkọ̀ àfiṣelé ti àwọn gypsy.
A vida num carroção de ciganos.



Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Ìgbésí ayé, s. Vida, modo de vida, maneira de viver. 
Nínú, prep. Dentro, no interior de.
, prep. No, na, em.
Ẹ̀yà Íńdíà Adúláwọ̀, gypsy, s Etnia cigana.
Alárìnká ará Íńdíà, s. Cigano. Fún àpẹẹrẹ, gbólóhùn kan tí a sábà máa ń gbọ́ ní àwọn orílẹ̀-èdè kan ní ilẹ̀ Yúróòpù ni pé: “Olè ni àwọn alárìnká ará Íńdíà [tàbí àwọn aṣíwọ̀lú].” - Por exemplo, uma frase muito ouvida em alguns países europeus é: “Os ciganos [ou os imigrantes] são ladrões.”
Ọkọ̀ àfiṣelé, s Trailer, carroção. 
Àṣà ìṣẹ̀dálẹ̀ àwọn ẹ̀yà Íńdíà Adúláwọ̀, s. Cultura cigana
Òwe inú èdè Gypsy, s. Expressões idiomáticas ciganas. Báyìí ló ṣe kọ́ bá a ṣe ń lo òwe inú èdè Gypsy lọ́nà tó tọ́ - Assim conseguiu aprender o uso correto das expressões idiomáticas ciganas.
Obìnrin Gypsy, s Cigana.
Aṣíwọ̀lú, s Imigrante.
Káàdì tarot, káàdì ìwoṣẹ́, káàdì tí wọ́n fi ń sọ àsọtẹ́lẹ̀, s. Cartas de tarô.
Ìtọ́sọ́nà látinú ìràwọ̀ ọjọ́ ìbí, s. Orientações no horóscopo.
Ìràwọ̀ ọjọ́ ìbí, s. Horóscopo.
Ọ̀pá ìwoṣẹ́, s Varinha mágica.
Ọpọ́n, s. Pranchetas ouija.  A tábua Ouija é um tabuleiro simples feito de madeira com letras do alfabeto e as palavras “sim” e “não” marcadas nele. Em geral, o objeto é utilizado como um método de necromancia para se comunicar com os mortos ou com os espíritos que vagam pelo plano astral.
Wíwo dígí sọ tẹ́lẹ̀, s. Bola de cristal, vidência na bola de cristal, bola de cristal vidente
Dígí tí wọ́n máa ń wò sọ àsọtẹ́lẹ̀, s. Adivinhação com cristais.
Wíwo àtẹ́lẹwọ́ sọ tẹ́lẹ̀,  s.  Quiromancia, quiroscopia. É um método complexo de adivinhação e de interpretação de sinais baseados nas linhas da palma da mão e no seu formato, tamanho e textura.
Wíwá ìtumọ̀ àlá, s. Busca de presságios, ou sinais, misteriosos nos sonhos, adivinhação pelo sonho.
, pron. rel. Que, o qual, do qual, cujo.
, conj. Se. Enquanto, ao mesmo tempo que.
, prep. Desde que.
, v. Bater com a mão ou com algo na mão, acertar o alvo.
, adv. Onde, quando.
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa.
Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular. 
Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está.
Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada.
Ti, àti, conj. E.
Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?. 

Àti, Conj. E. Usada entre dois nomes, mas não liga verbos.
Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas.. Indicador de plural.
Sárà mímọ́, s. Santa Sara. Santa Sara Kali (negra) é a padroeira dos roma (ciganos).


Boiadeiro

Bákan náà, nígbà ayé Ùsáyà, Ọlọ́run yanṣẹ́ wòlíì fún Ámósì, tó ń gbé nílẹ̀ Júdà tó sì jẹ́ “olùṣọ́ agbo ẹran àti olùrẹ́ ọ̀pọ̀tọ́ igi síkámórè.”
Também, nos dias de Uzias, um “boieiro e riscador de figos de sicômoros” chamado Amós, que morava em Judá, foi designado para ser profeta.



Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Bákan náà, adj. Da mesma forma, mesmo, idêntico, similar.
Nígbà ayé, prep + s. Nos dias. 
L, pref. Forma modificada da palavra ní quando seguida de palavra iniciada por vogal diferente de i.
, prep. Contração da preposição ní e substantivo. Quando a vogal inicial do substantivo não é i, a consoante n da preposição se transforma em l, e a vogal i toma forma de vogal do substantivo posterior. Mas se a vogal do substantivo é i, ela é eliminada. Ní àná ( l'ánàá ). Ní ilé (ní'lé)
, part. enfática. Usada na construção de frases, quando o verbo tiver dois objetos, o segundo objeto é precedido por " ní".
, prep. No, na, em. Usada para indicar o lugar em que alguma coisa está. Indica uma posição estática.
, v. Ter, possuir, dizer.Transportar carga em um barco ou navio. Ocupar, obter, pegar.
Ni, v. Ser, é.
, pron. dem. Aquele, aquela. Requer alongamento da vogal final da palavra que o antecede somente na fala. Ex.: Fìlà ( a ) nì = aquele chapéu.
Ìgbà, s. Tempo,m período, duração do tempo de vida de uma pessoa.
Ayé, àiyé, s Mundo, planeta.
Olùṣọ́ agbo ẹran, s. Boieiro, boiadeiro, pastor de rebanho
Ùsáyà, s. Uzias.
Ọlọ́run, s. Deus supremo.
Yanṣẹ́, v. Designar, atribuir
Wòli, s. Profeta.
Fún, prep. Para, em nome de (indica uma intenção pretendida para alguém).
Fún, v. Dar. Espremer, apertar, extrair. Espalhar, desperdiçar, empurrar para os outros. Espirrar, assoar.
Fun, v. Ser branco. Soprar, ventar.
Ámósì, s. Amós.
Rẹ́, v. Ser cordial, ser amigável, ser simpático. Cortar.
Olùrẹ́, s. Riscador.
Ọ̀pọ̀tọ́ igi síkámórè, s Figos de sicômoros.
, v. Bastar, ser o bastante, ser o suficiente. Ser igual a, equivaler.
, adj. Suficiente, bastante.
, pron. rel. Que. Contração de tí ó. A partícula ó é sempre usada se tí for seguida por um verbo. Antes de pronome  e substantivo, ela não é usada. Ọkùnrin tó pè mí ẹ̀gbọ́n mi - O homem que me chamou é meu irmão.
Tó, tóó, adv. pré-v. Antes de. É antecedido por kí. Kí òun tó lọ, ó sọ̀rọ̀ pẹ̀lú mi - Antes de ele ir, eu conversei com ele.
Ń, v. Estar. Indicador de  gerúndio.
Ń, adv. pré-verbal. O prefixo "ń" no verbo indica não só uma ideia presente como uma ação que esteja ocorrendo, em desenvolvimento (gerúndio). Pela sua função, é equivalente ao verbo auxiliar estar em português.
Gbé, v. Carregar, levantar, erguer, morar, viver).
Láyè, láàyè, adj. Vivo.
Àyè, s. O fato de estar vivo.
Ìyè, ẹ̀mí, wíwà láàyè, ìgbésí ayé, ayé, s. Vida.
Wíwà. s. Estado de ser , de existir.
Ilẹ̀, s. Terra, chão, solo.
Júdà, s. Judá.
, conj. pré-v.  E, além disso, também. Liga sentenças, porém, não liga substantivos; nesse caso, usar " àti". É posicionado depois do sujeito e antes do verbo.
Jẹ́, v. Ser. Concordar, permitir, admitir, arriscar-se a um empreendimento. Ser feito de, envolver. Responder, replicar. Chamar-se. ser chamado.
Olùṣọ́, s. Guardião, olheiro, vigia.
Olùṣọ́ àgùntàn, s. Pastor de ovelha. 
Oníwàásù, àlùfáà, olùsọ́ àgùntàn, s. Pastor.
Ṣe olùṣọ́ àgùntàn, s. Pastorearem.
Ẹran ọ̀sìn, màlúù, s. Gado. 
Agbo, s Rebanho, bando.
Ẹran, s. Carne.
Àti, Conj. E. Usada entre dois nomes, mas não liga verbos. 





Ku Klux Klan.

Àwọn aṣáájú ẹgbẹ́ ìkórìíra ló ń mú ipò iwájú, irú bí ẹgbẹ́ àwọn afáríkodoro alátakò ìjọba Násì àti ẹgbẹ́ ìmùlẹ̀ Ku Klux Klan.
Líderes de grupos de ódio assumem a liderança, como os skinheads neonazistas e a Ku Klux Klan.



Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas.. Indicador de plural.
Aṣáájú, s. Líder, predecessor, mensageiro, aquilo que vai à frente. 
Ẹgbẹ́, s. Sociedade, associação, clube, partido. Companheiro, par. Posição, classe.
Ẹgbẹ́ ìkórìíra, s. Grupo de ódio.
Ẹgbẹ́ àwọn afáríkodoro alátakò ìjọba Násì, s. Skinheads neonazistas.
Afárí, s. Pessoa de cabeça raspada.
Kodoro, adj. Liso, lustroso.
Afáríkodoro, s. Pesso acabeça raspada.
Ẹgbẹ́ ìmùlẹ̀ Ku Klux Klan, s. Ku Klux Klan.
Ẹgbẹ́ aláṣẹ bóofẹ́bóokọ̀, s. Partido de extrema direita.
Ẹgbẹ́  àwọn Òṣìṣẹ́ Sósíálístì Tọmọorílẹ̀-èdè Jẹ́mánì, s. Partido Nacional Socialista dos Trabalhadores Alemães.
Ẹgbẹ́ násì, s. Partido nazista.
, v. Bastar, ser o bastante, ser o suficiente. Ser igual a, equivaler.
, adj. Suficiente, bastante.
, pron. rel. Que. Contração de tí ó. A partícula ó é sempre usada se tí for seguida por um verbo. Antes de pronome  e substantivo, ela não é usada. Ọkùnrin tó pè mí ẹ̀gbọ́n mi - O homem que me chamou é meu irmão.
Tó, tóó, adv. pré-v. Antes de. É antecedido por kí. Kí òun tó lọ, ó sọ̀rọ̀ pẹ̀lú mi - Antes de ele ir, eu conversei com ele.
, v. + pron. Ser ela, ser ele. 
, v. Tranquilizar-se.
Ó, pron. pess. Ele, ela.
Èmi, mo, mi, n, ng, pron. pess. Eu.
Ìwọ, o, pron. pess. Você.
Òun, ó, pron. pess. Ele, ela.
Àwa, a, pron. pess. Nós.
Ẹ̀yin, ẹ, pron. pess. Vocês.
Ń, v. Estar. Indicador de  gerúndio.
Ń, adv. pré-verbal. O prefixo "ń" no verbo indica não só uma ideia presente como uma ação que esteja ocorrendo, em desenvolvimento (gerúndio). Pela sua função, é equivalente ao verbo auxiliar estar em português.
Gbá mú, v. Agarrar, pegar com firmeza, apreender.
, v. Capturar, agarrar. Ser afiado. Ser severo. Tomar, pegar coisas leves e abstratas.
Ipò, s. Cargo, posto, posição, lugar, situação.
Dojúkọ, v. Confrontar, abordar.
Àtakò, ìtakò, s. Oposião, resistência.
Alátakò, s. Antagonista, oponente.
Irú, s. tipo, espécie, gênero, raça.
Ọjọ́-iwájú, s. Futuro. 
Iwájú, s. Frente.
Bí ...bá ti, adv. Tanto tempo quanto, como, quando.
, prep. Como, da mesma forma que.
, v. 1. Perguntar, indagar de alguém, comunicar. Também usado para formar frases interrogativas; nesse caso, é posicionado no fim da frase. 2. Entregar, distribuir. 3. Gerar, dar nascimento a. 4. Estar zangado, aborrecer.
, conj. v. aux. Se. Indica uma condição.
Gẹ́gẹ́ bí, conj. Como, assim, de acordo com, exatamente.
Ìmúle, s. Ato de reafirmar, de tranquilizar.
Ìmulẹ̀, s. Promessa, tratado, convênio.
Àti, Conj. E. Usada entre dois nomes, mas não liga verbos.